Een overlevingsstrategie voor het slachtoffer van narcisme.
We spreken van het Stockholm Syndroom wanneer een ontvoerd of misbruikt slachtoffer door een ‘”gijzelaar” loyaliteit of samenwerking ontwikkelt naar hun gijzelnemer of misbruiker. Dit ontwikkelt zich ongeacht de inhoud of het gevaar, bescherming of zorgen van de dader.
Dit komt voor wanneer mensen in een situatie worden geplaatst waarin ze geen controle meer hebben over hun lot. Dit is bovendien het geval bij een intense angst voor fysiek letsel voelen en geloven dat alle controle in handen is van hun kwelgeest.
Dit is een gemeenschappelijke strategie van het slachtoffer die werd geanalyseerd in verschillende gijzelingen. Voor de slachtoffers is het een strategie om de intimidaties te overleven.
Maar het een “Stockholm syndroom” noemen is misleidend.
Het suggereert dat er iets mis is met het slachtoffer, maar onder bepaalde omstandigheden is het syndroom van Stockholm helemaal geen storing.
Het is een overlevingsstrategie. Een denk- en gedragspatroon dat uitsluitend de overleving van het slachtoffer dient. Het dient geen groei, welvaart, geluk.
Het is geen geschikte gemoedstoestand voor het dagelijks leven.
Het is de juiste reactie op situaties waarin ontsnapping niet mogelijk is.
Anders bekend als terreurbinding, is het Stockholmsyndroom gesmeed in angst en buitengewone afhankelijkheid. In de nasleep van de intense verschrikking van agressie, zeer ongewone afhankelijkheid en het zien van geen uitweg, identificeert het slachtoffer zich met de agressor. Door die identificatie met de agressor lost zijn eigen perspectief op.
Verdere symptomen zijn het gevoel van hulpeloosheid, achteruitgang in kinderlijke afhankelijkheid. Het beroemdste symptoom van Stockholm is de verkondiging van ‘liefde’ voor de agressor.
Het slachtoffer voelt intense dankbaarheid voor de agressor. In de vrees voor het eigen leven is het slachtoffer dankbaar tegenover de agressor zelfs voor de geringste zeer belangrijke humane gebaren in deze context, zoals ze laten leven. Het slachtoffer geeft zichzelf de schuld, beschuldigt krachten van buitenaf, maar geeft de agressor nooit de schuld.
Dit zijn de voorwaarden waaronder Stockholm syndroom zich kan ontwikkelen:
Als je gelooft dat iemand die je heeft gevangen jou kan en zal doden.
Isolatie van iedereen behalve de ontvoerders. Het geloof dat ontsnapping onmogelijk is. Het opblazen van de daden van vriendelijkheid van de gijzelnemer in echte zorg voor elkaars welzijn.
Dit verklaart waarom vaak slachtoffers zolang in de ban blijven van de narcist. Dit syndroom komt voor bij gegijzelden, gevangen, misbruikte vrouwen, krijgsgevangenen, sekteleden en incest-slachtoffers.
Ze ontwikkelen een soort positieve gevoelens voor hun dader.
De term kreeg waarde ook vanwege het samenbrengen van de velden psychologie en politiewerk over onderhandelen over gijzelaars.
Er zijn geen algemeen aanvaarde diagnostische normen om het syndroom te identificeren dat ook bekend staat als terreurbinding of traumabinding.
Het stockholmsyndroom staat niet in een van de twee belangrijkste psychiatrische handleidingen, het diagnostisch en statistisch handboek van psychische stoornissen en de internationale statistische classificatie van Ziekten en gerelateerde gezondheidsproblemen (ICD).
Meer kortgeleden werd de term toegepast in mediaberichten over de zaak Natascha Kampusch. Kampusch – door Wolfgang Priklopil gekidnapped als een 10-jarige werd acht jaar lang in een kelder gehouden. Zij had naar verluidt gehuild toen ze hoorde dat haar gevangene was overleden.
Vervolgens had ze een kaars voor hem aangestoken, terwijl hij in het mortuarium lag, maar dat hoef ook niet een uiting van liefde zijn, maar wel van vergeving. Het feit dat ze zo reageert, maakt haar tot een uitzonderlijke persoonlijkheid.
Bankoverval in Stockholm.
Stockholm Syndroom kreeg zijn naam van 1973 na een bankoverval in Stockholm, Zweden waar 4 medewerkers van de bank in gijzeling werden genomen voor 6 dagen. Tijdens hun gevangenschap werden de slachtoffers vastgebonden met dynamiet en opgesloten in een kluis. terwijl de bankovervallers onderhandelden met de lokale autoriteiten.
Echter, tijdens de bevrijding hadden tot grote verrassing van hun redders, de gijzelaars meer vertrouwen ontwikkeld in hun ontvoerders dan in de politie.
Tenslotte was het de politie die probeerden om hen te redden. In het openbaar verklaarden ze achteraf dat ze de acties van de politie vreesden meer dan die van de bankovervallers.
Immers in bedreigende situaties zoek je automatisch naar tekenen van hoop.
In deze situatie van de bankoverval in Stockholm hadden ze schrik van een onprofessioneel politionele bevrijding. Kleine dingen in het gedrag van de dader zoals het toegeven aan een verzoek, een geschenk, of zelfs een enkele keer een spijt verklaren, zijn genoeg om het Stockholm Syndroom te versterken.
In relaties met een narcist ziet het slachtoffer de “lovebombing” als positief. Voor het slachtoffer is dat een bewijs dat de dader nog zo slecht niet is. Zelfs kleine vriendelijkheid van de dader tegenover zijn slachtoffer wordt gezien als zeer positieve eigenschap. In Buettelub is vriendelijkheid de normaalste zaak van de wereld in een gezonde relatie.
Naar de slachtofferrol bij Stockholm syndroom narcistisch misbruik
De dader zal ook op een bepaald moment als dat hem goed uitkomt, zielig doen en het slachtoffer spelen. Hij zal vertellen over zijn slechte opvoeding, zijn mishandeling, zijn verwaarlozing. De dader zal vertellen over het onrecht dat hem is aangedaan.
Doordat de dader deze kant laat zien ontwikkelt hij bij het slachtoffer een band.
Op de achtergrond wordt de persoonlijke verantwoordelijkheid voor het misbruik en het gedrag geminimaliseerd. Op lange termijn verandert dit de relatie. Zo krijgt de dader nog meer macht over zijn slachtoffer, waardoor die kan medeplichtig worden.
Op die manier verandert de persoonlijkheid van het slachtoffer op een onvrijwillige basis. Dit overkomt het slachtoffer. Het is niet een opzettelijke of vrijwillige houding. Het slachtoffer probeert te overleven en daar worden alle gevoelens bij betrokken.
Die gevoelens zoals dankbaarheid voor het nog in leven zijn veranderen bovendien de persoonlijkheid van het slachtoffer. Ook de empathie dat de dader ook een slachtoffer was in zijn kinderjaren draagt daar toe bij.
Hoe meer pathologische de situatie, hoe meer disfunctioneel het slachtoffer zich aanpast in het ‘faken’ van gevoelens en gedachten om te overleven.
Dit maakt het moeilijk om die relatie los te laten. Inmiddels de tegenstrijdigheden in gevoelens en gedachten precies die aandacht vragen. Heeft het slachtoffer voor de dader sympathie ontwikkelt? Maar het is nooit wederzijds. In tegendeel de dader zal verzinnen dat het slachtoffer het zich allemaal inbeeldt. De dader zal je gek verklaren en een leugenaar.
Waardoor het slachtoffer zich nog meer schuldig voelt en vernedert. Het slachtoffer beschuldigt haar zelf van naïviteit, omdat ze haar heeft laten manipuleren.
‘Olsson (Dader in Bankoverval Stockholm) zei hard: “Het was de schuld van de gijzelaars.”zei hij. “Ze hebben alles gedaan wat ik hen gezegd had. Als dat niet het geval was, zou ik hier niet meer zijn.” Waarom heeft niemand me aangevallen? Ze maakten het moeilijk om te doden. De slachtoffers zorgden ervoor dat we dag na dag samen bleven leven.
We bleven samen zoals geiten, in die vuiligheid. Er was niets anders te doen dan elkaar leren kennen.
De term “Stockholm Syndroom” werd vervolgens bedacht door de Zweedse psychiater & criminoloog Nils Bejerot die betrokken was bij de zaak. Stockholm syndroom wordt vaak in de populaire cultuur aangeduid als “hersenspoeling” of “hersenspoeling van het slachtoffer”.
Psychiater Dr. Frank Ochberg was geïntrigeerd door het fenomeen. Frank Ochberg ging verder met het definiëren van het syndroom voor de FBI en Schotland Yard in de jaren zeventig.
Op dat moment hielp hij de Amerikaanse nationale projectgroep voor terrorisme en wanorde om strategieën te bedenken voor gijzelaarssituaties. Zijn normen omvatten het volgende: “De eerste mensen zouden iets angstaanjagend meemaken dat gewoon uit het niets naar hen toekomt. Ze zijn er zeker van dat ze zullen sterven.”
Dan ervaren ze een vorm van infantilisering. Vergelijkend waar ze als een kind niet in staat zijn eten, spreken of naar het toilet gaan zonder toestemming.
“Kleine daden van vriendelijkheid – zoals het geven van voedsel – zorgen voor een ”primitieve dankbaarheid voor het geschenk van het leven“, legt hij uit.” De gijzelaars ervaren een krachtig, primitief positief gevoel tegenover hun ontvoerder. Ze ontkennen dat dit de persoon is die ze in die situatie heeft, plaatst. In hun hoofd denken ze dat dit de persoon is die hen gaat laten leven. ‘
In een interview uit 2009 met Radio Zweden, legde Kristin Ehnmark (gegijzelde in Stockholm bank) uit: “Het is een soort context waar je aan begint als al je waarden, de moraal die je op een of andere manier hebt veranderd.” Het was Ehnmark die volgens rapporten de sterkste relatie met Olsson opbouwde. Er waren zelfs foute berichten achteraf dat het paar verloofd was geraakt.
Als dit artikel resoneert met je, deel het dan alsjeblieft. We houden onze blog volledig zonder advertenties en delen helpt ons om meer mensen op hun reis te helpen. Volg ons ook op sociale media.
Lees meer
Wandelbetalingen: Betaald om te wandelen?
Wat kun je doen tegen obsessief ex-syndroom misbruik?
We zijn benieuwd naar je reactie hieronder!Reactie annuleren